Na początku XX wieku na ziemiach byłego Królestwa Kongresowego nie istniały –w przeciwieństwie do innych guberni Cesarstwa Rosyjskiego czy ziem zaboru pruskiego i austriackiego – instytucje samorządowe zajmujące się pomocą społeczną i opieką nad osobami z zaburzeniami psychicznymi.
W 1889 roku z inicjatywy Pelagii Popławskiej założono Warszawskie Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Umysłowo i Nerwowo Chorymi. Do celów Towarzystwa należało zapewnienie bezpłatnej pomocy lekarskiej ubogim chorym z zaburzeniami psychicznymi, poprzez zakładanie ambulatoriów, szpitali, warsztatów.
Statut Towarzystwa zatwierdzono w maju 1900 roku i w tym samym roku zostały wybrane jego pierwsze władze. Towarzystwo zrzeszało wiele wybitnych i wpływowych ludzi.
W 1903 r. Towarzystwo założyło Szpital w Drewnicy. Większość istniejących do dzisiaj budynków powstało wówczas dzięki społecznej ofiarności i darom.
Szpital prowadzony i utrzymywany przez Towarzystwo do II Wojny Światowej został przez okupanta niemieckiego upaństwowiony, a po wojnie przejęty przez Ministerstwo Zdrowia.
W 1911 r. Towarzystwo wybudowało w Karolinie koło Brwinowa na terenach ofiarowanych przez Karolinę Bobrowską pierwsze w kraju sanatorium dla niezamożnych osób z zaburzeniami psychicznymi. Kierownikiem był dr Wacław Knoff. Wkrótce po wojnie sanatorium zostało (po rozwiązaniu Towarzystwa w 1947 r.) przejęte przez państwo i przekazane na siedzibę zespołu Mazowsze.
Warszawskie Towarzystwo zostało ponownie zarejestrowane w dniu 21 listopada 1991 roku w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie po 43 latach przerwy w działaniu.
Celem działania Towarzystwa jest niesienie pomocy lekarskiej, psychologicznej, socjalnej i materialnej osobom z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzinom.
Terenem działania Towarzystwa jest obszar Miasta Stołecznego Warszawy i województwa Mazowieckiego.
WAŻNIEJSZE DZIAŁANIA WARSZAWSKIEGO TOWARZYSTWA
Znaczący udział w reaktywacji i rozwoju Towarzystwa miał dr Marek Balicki - lekarz psychiatra, wieloletni prezes Stowarzyszenia, inicjator działań na rzecz budowania systemu wsparcia społecznego dla osób chorujących psychicznie.
W dniu 6.X.1992 roku odbyła się konferencja w gmachu Sejmu pt. ,,Miejsce psychicznie chorych w nowoczesnym społeczeństwie”, której współorganizatorem było Towarzystwo.
W maju 1993 roku Zarząd Towarzystwa wystąpił do Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z propozycją powołania po raz pierwszy w Polsce stanowiska rzecznika praw pacjentów dla szpitali psychiatrycznych. Od 1994 roku stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta funkcjonuje w lecznictwie psychiatrycznym zamkniętym.
W dniu 1.XI.1993 r. Towarzystwo utworzyło Ośrodek Oparcia Społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, który obecnie mieści się w Warszawie przy ul. Grochowskiej 259 A.
W dniu 19.VIII.1994 roku uchwalona została przez Sejm ustawa o ochronie zdrowia psychicznego nad której projektem przewodniczył poseł Marek Balicki - lekarz psychiatra.
Od 1996 roku na terenie Ośrodka Oparcia Społecznego Towarzystwo prowadzi praktyki zawodowe słuchaczy Medycznego Studium Zawodowego – Wydział Terapii Zajęciowej oraz odbywają się praktyki dyplomowe słuchaczy Szkoły Policealnej Pracowników Służb Społecznych.
W połowie 1997 roku Towarzystwo nawiązało współpracę z Fundacją ZDROWIE mającą siedzibę w Warszawie przy ul. Niekłańskiej 4/24 celem wspólnego świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
W dniu 10.XI.2000 roku Towarzystwo utworzyło Klub ,,Pod Sosnami” dla osób z zaburzeniami psychicznymi, który mieści się w Warszawie przy ul. Grębałowskiej 14.
W dniu 1.XI.2003 roku Towarzystwo utworzyło Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, który mieści się w Warszawie przy ul. Grochowskiej 259 A.
Warszawskie Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Psychicznie i Nerwowo Chorymi w lutym 2007 r. otrzymało nagrodę św. Kamila z okazji Światowego Dnia Chorego przyznaną w kategorii: Instytucje, stowarzyszenia i organizacje wspierające chorych i ich rodziny w dziedzinie opieki zdrowotnej, grup wsparcia i edukacji, za niezwykłe zaangażowanie w pomoc osobom chorym psychicznie w przystosowaniu ich do samodzielnego życia.
W 2012 roku Towarzystwo otworzyło Środowiskowy Dom Samopomocy - Filię nr 1 oraz Klub Integracyjny "Pod Kolumnami" przy ul.Jagiellońskiej 54.
W dniu 27.11.2013 roku Ośrodek Oparcia Społecznego świętował swoje 20-lecie, a Środowiskowy Dom Samopomocy 10-lecie. Uroczyste obchody odbyły się w Centrum Promocji Kultury dzielnicy Praga-Południe.
Dnia 04.10.2014 roku, Warszawskie Towarzystwo Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Nerwowo i Psychicznie Chorymi zorganizowało konferencję "Arteterapia - Otwarcie na Świat". Podczas konferencji odbył się Przegląd Grup Teatralnych prowadzonych w ośrodkach wspierających osoby po kryzysach psychotycznych.